Przedstawiciele władz, instytucji, wojska i mieszkańcy upamiętnili w poniedziałek w Lublinie Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Złożyli m.in. kwiaty przed tablicą upamiętniającą bł. s. Martę Wołowską, którą Niemcy rozstrzelali w 1942 r. za pomoc ukrywającym się Żydom.

S. dr Kupczewska powiedziała podczas uroczystości, że wśród osób ratujących Żydów było "bardzo wiele sióstr zakonnych zgromadzeń żeńskich wówczas działających w okupowanej Polsce". "Możemy powiedzieć, że 2345 sióstr bezpośrednio było zaangażowanych w ratowanie Żydów, zwłaszcza dzieci żydowskich. W tym gronie mieści się s. Marta" – powiedziała.

Historyk powołała się na badania archiwalno-historyczne i stwierdziła, że w bezpośrednią pomoc Żydom podczas II wojny światowej zaangażowane były siostry ze 190 klasztorów, które wchodziły w skład blisko 50 zgromadzeń. Mówiąc o formach pomocy, wymieniła m.in. wydawanie zupy, opiekę nad dziećmi, udzielanie schronienia i pomoc chorym. "Mamy wiele udokumentowanych aktów pomocy" – dodała.

Dyrektor lubelskiego oddziału IPN dr Robert Derewenda również w poniedziałek zainaugurował wystawę pt. "Śmierć za człowieczeństwo. Rodzina Ulmów", która mieści się przed Pocztą Główną na pl. Litewskim. Stwierdził, że 24 marca IPN przypomina postawy Polaków, którzy mimo okupacji, represji i grążącej im kary śmierci zdobyli się na odwagę, aby pomagać Żydom. "Nawiązujemy do tej heroicznej postawy" – powiedział.

Kazimiera Wołowska urodziła się 12 października 1879 r. w Lublinie w rodzinie działaczy społecznych. Przystąpiła do zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (tzw. niepokalanek), gdzie złożyła śluby wieczyste 3 lipca 1909 r. Przyjęła imię Marii Marty od Jezusa. Pracowała w wielu miejscach, a na końcu w Słonimie na Polesiu (obecna Białoruś). Razem z s. Ewą Noiszewską została aresztowana za przechowywanie Żydów i rozstrzelana przez gestapo 19 grudnia 1942 r. Siostrom proponowano ucieczkę, ale odmówiły, pragnąc dzielić los 600 osób skazanych na śmierć. Zostały beatyfikowane 13 czerwca 1999 r.

24 marca obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką uchwalony przez parlament z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy. Data święta nie jest przypadkowa - 24 marca 1944 r. niemieccy okupanci rozstrzelali polską rodzinę z podkarpackiej wsi Markowa – Józefa i Wiktorię Ulmów wraz z siedmiorgiem ich małych dzieci, w tym jednym nienarodzonym. Rodzina Ulmów została zamordowana, ponieważ ukrywała w swoim domu ośmioro Żydów, którzy także zginęli tego samego dnia.