Przekonali się o tym uczestnicy uroczystości „Katyń... ocalić od zapomnienia”, która odbyła się w Zespole Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach.
Dyrekcja, Rada Pedagogiczna, Rada Rodziców i uczniowie ZSP chcieli, aby pamięć o straszliwej zbrodni dokonanej 69 lat temu, w kwietniu 1940 r., była żywa w najmłodszym pokoleniu polskiego narodu. Pragnęli przypomnieć o żołnierzach, którzy zostali skrytobójczo zamordowani strzałem w tył głowy; o wymordowaniu w Katyniu polskiej inteligencji, lekarzy, naukowców, artystów, duchownych, dyplomatów.
Uroczystość szkolna została poprzedzona udziałem delegacji osiemnastu uczniów naszej szkoły, wraz z dyrektor Katarzyną Lewandowską i opiekunem samorządu uczniowskiego Anną Kosakowską, w szczególnej Mszy św. celebrowanej przez bp. Wacława Depo w kościele św. Katarzyny w Zamościu. Była to okazja do refleksji, zadumy i modlitwy.
Słowami przewodnimi święta, stały się dla uczniowskiej społeczności słowa Włodzimierza Odojewskiego: „Nie zniknęli, tylko po prostu przenieśli się w inne życie, w pamięć najbliższych, w trwałą pamięć naszego narodu...”. Można bowiem łatwo zabić człowieka, ale nie można zgładzić prawdy historycznej i pamięci narodowej. Patron naszej szkoły - Papież Jan Paweł II, apelował, by tę prawdę starać się ocalić nade wszystko: „Człowiek nie może pozwolić, żeby prawda została wydarta pod pozorem niczym nieograniczonej wolności, nie można zagubić w sobie krzyku sumienia jako głosu Prawdy, która go przerasta, ale która równocześnie czyni go człowiekiem i stanowi o jego człowieczeństwie”.
Zespół Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach włączył się do ogólnopolskiej akcji „Katyń... ocalić od zapomnienia”. Idea tego przedsięwzięcia to posadzenie w parkach, na skwerach itp. 21 473 „dębów pamięci” na 70-lecie zbrodni katyńskiej, czyli do roku 2010. Dla każdego dębu przydzielone jest jedno nazwisko z listy katyńskiej. Uczestnicy projektu zobowiązują się do opieki nad drzewkiem oraz tablicą informującą, komu zostało poświęcone. Honorowy patronat nad akcją objął Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Lech Kaczyński.
W trakcie realizacji okazało się, że pomysł jest trafiony, młodzież wcale nie musi uczyć się narodowej historii z książek. Podczas przygotowań szkolnej uroczystości wielu uczniów poznało nie tylko historię jednego człowieka (dla uhonorowania którego sadziliśmy dąb), ale także prawdę o zbrodni katyńskiej.
Organizatorzy uroczystości „Katyń...ocalić od zapomnienia” starali się odnaleźć jak najwięcej informacji o majorze Jerzym Dembowskim. Jego życie chcieliśmy upamiętnić przez posadzenie „dębu pamięci”. Skontaktowaliśmy się z Federacją Rodzin Katyńskich. Odzew był natychmiastowy - członkowie Federacji ciągle świadczą o tragedii swoich bliskich, tragedii narodowej; pomagają wszystkim zainteresowanym, podają informacje, adresy... Nasze działania nabrały głębszego sensu. Imię i nazwisko podobne do tysięcy innych, nagle zaczęło żyć, istnieć na nowo, gdy otrzymaliśmy informacje o drodze kariery wojskowej „naszego” majora. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych, Krzyż Niepodległości... Słysząc nazwy tych odznaczeń jesteśmy dumni, że uczcimy pamięć bohatera. Staramy się odnaleźć jego rodzinę, może ktoś z wnuków jeszcze żyje, przyjedzie do naszej szkoły, opowie o dziadku...
Nie udało nam się odnaleźć krewnych majora Dembowskiego, ale swoją obecnością uświetnili ten dzień: Mieczysława Bełz - prezes Zamojskiego Stowarzyszenia Rodzin Katyńskich, Wójt Gminy Hrubieszów - Jan Mołodecki, który został również fundatorem pamiątkowej tablicy umieszczonej przy dębie, lokalni działacze samorządowi. Z najbliższych miejscowości przybyli również kombatanci, aby przekazywać prawdę historyczną i świadczyć o tragedii narodu polskiego podczas ostatniej wojny. W tym szczególnym dniu można było obejrzeć wystawę prac plastycznych, literackich oraz woluminów poświęconych zbrodni katyńskiej.
Ukoronowaniem starań organizatorów stał się montaż słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum. Wszyscy byliśmy bardzo wzruszeni, a ostatnia pieśń, w oryginalnej aranżacji uczennicy gimnazjum Marty Przyczyny, została nagrodzona owacją na stojąco.
Mamy nadzieję, że dzięki akcji „Katyń... ocalić od zapomnienia” pamięć o Polakach, którzy w Katyniu zakończyli swe życie, zawsze będzie żywa wśród wychowanków naszej szkoły.